En küçük otsu bir bitkiden dünyadaki en
yüksek ağaçlara kadar her bitki topraktan
kökleri vasıtası ile aldığı mineralleri ve
suyu en uçtaki yaprakları da dahil olmak üzere
her yere dağıtmak zorundadır. Bu, bitkiler
için son derece önemli bir ihtiyaçtır çünkü
su ve mineraller bitkinin en fazla ihtiyaç
duyduğu maddelerdir.
Fotosentez işlemi de dahil olmak üzere bitkiler
tüm faaliyetlerinde suya sürekli ihtiyaç duyarlar.
Çünkü bitkiler,
- hücrelerinin canlılığını ve gerginliğini,
- fotosentez işlemini,
- topraktaki erimiş besinlerin alınmasını,
- bitki içinde bu besinlerin değişik yerlere
taşınmasını,
- ve sıcak iklimlerde, yapraklarının üzerinde
serinletici etki yaparak sıcaktan zarar görmemeleri
gibi son derece hayati işlemlerini sadece
suyu kullanarak yerine getirirler.
Peki toprağın derinliklerinde saklı duran
su ve madensel tuzlar bitki tarafından nasıl
alınır? Ayrıca bitkiler kökleri vasıtasıyla
topraktan emdikleri bu maddeleri, gövdelerinin
farklı bölgelerine nasıl iletirler? Bu zor
işlemleri yaparken ne gibi yöntemler kullanırlar?
Bu soruların cevapları verilirken unutulmaması
gereken en önemli nokta hiç kuşkusuz ki, suyu
metrelerce yukarıya çıkarmanın oldukça zor
bir iş olduğudur. Günümüzde bu işlem çeşitli
hidrofor sistemleri kullanılarak gerçekleştirilir.
Bitkilerdeki taşıma ve dağıtma işlemleri de
bir nevi hidrofor sistemi ile sağlanır.
Bitkilerdeki, bu hidrofor sisteminin varlığı
yaklaşık 200 yıl önce keşfedilmiştir. Fakat
bitkilerde suyun yerçekimine aykırı olarak
çalışan bu hareketi sağlayan sistemi kesin
bir şekilde açıklayabilen bilimsel bir kanun
hala belirlenememiştir. Bu konuda bilim adamları
sadece çeşitli teoriler öne sürmekte ve bu
teorilerin içinde en akla yatkın ve tatmin
edici görünenini geçerli saymaktadırlar.
Bütün bitkiler gerekli olan maddeleri topraktan
alabilecekleri bir dağıtım şebekesi ile donatılmışlardır.
Bu şebeke topraktan temin edilen mineralleri
ve suyu, gerekli miktarlarda olacak şekilde
ihtiyaç duyulan merkezlere en kısa zamanda
iletir. Bilimadamlarının bulgularına göre,
bitkiler bu zor işi başarmak için birden fazla
metod kullanırlar. Bitkilerde suyun ve besinlerin
taşınması birbirinden farklı özelliklere sahip
yapılar sayesinde gerçekleşir. Bu yapılar
özel olarak tasarlanmış taşıma ve dağıtma
kanallarıdır.
|